Od 1 lipca 2024 roku miały wejść w życie istotne zmiany dotyczące rozliczania się za prąd dla producentów energii z farm fotowoltaicznych. Zmiany dotyczyć będą tzw. Prosumentów. W przypadku pozostałych Wytwórców Energii poniższe zmiany nie dotyczą. Od dawna bowiem przedsiębiorcy, aby wytwarzać energię z instalacji PV powyżej 50 kW odsprzedają nadwyżki wyprodukowanej, w ramach swojej działalności gospodarczej, energii elektrycznej na podstawie podpisanych dwóch umów z zakładem energetycznym: o świadczenie usług dystrybucji oraz na sprzedaż nadwyżek energii, wyprodukowanej z instalacji fotowoltaicznej. Zasady rozliczania się z zakładem energetycznym przez Wytwórców Energii omówimy w oddzielnym artykule.

W pierwszej kolejności rozróżnijmy prosumenta od wytwórcy energii.

Określenie prosument powstał z połączenia dwóch słów (Producent + Konsument). Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii określa, że prosumenci to osoby lub podmioty, które jednocześnie produkują i konsumują energię elektryczną. Prosumenci mają możliwość wytwarzania energii na własne potrzeby, a nadwyżki wytworzonej energii mogą wprowadzać do sieci elektroenergetycznej. Prosumentem może być zarówno osoba fizyczna, jak i przedsiębiorca pod warunkiem, że produkcja energii z OZE nie jest przeważającą częścią jego działalności gospodarczej i moc instalacji nie przekracza 50kWp.

Przypomnijmy też, że obowiązujący system net-billingu polega na tym, że energia wyprodukowana i wprowadzona do sieci jest rozliczana po cenach rynkowych. W ten sposób prosument płaci za energię, którą pobiera z sieci i otrzymuje wynagrodzenie za energię wprowadzoną do sieci.

Zmiany w Systemie Rozliczeń dla Prosumentów

Zgodnie z nowymi przepisami, prosumenci zajmujący się produkcją energii z fotowoltaiki będą mieli zmieniony sposób rozliczania nadwyżek energii wprowadzanej do sieci. Najważniejsza różnica będzie dotyczyła tego, że po 1 lipca 2024 r. w myśl aktualnie obowiązującego art. 4b ust. 1 ustawy OZE do dnia 30 czerwca 2024 r. wyliczenie wartości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci energetycznej odbywa się według rynkowej miesięcznej ceny energii elektrycznej (RCEm). Natomiast po 1 lipca 2024 r. wartość tej energii będzie wyliczana w oparciu o rynkową godzinową cenę energii elektrycznej (RCE). W ten sposób będzie możliwość, poprzez złożenie oświadczenia sprzedawcy, zmiany sposobu rozliczeń energii z OZE na rozliczenie w oparciu o rynkową cenę energii elektrycznej obowiązującą w okresach rozliczenia niezbilansowania. Jednocześnie prosumenci będą mieli prawo pozostać przy rozliczaniu fotowoltaiki w systemie net-billing w oparciu o rynkową miesięczną cenę energii elektrycznej. Aby jednak zachęcić prosumentów do zmiany sposobu rozliczania ustawodawca przewidział system zachęt i korzyści. Między innymi wprowadzona została możliwość zwiększenia wartości zwrotu niewykorzystanych przez prosumenta środków za wprowadzoną do sieci energię elektryczną w okresie kolejnych 12 miesięcy (tzw. nadpłaty) do 30%. Należy pamiętać, że na podstawie art. 4 ust. 6 pkt 6 ustawy OZE, po upływie 12 miesięcy od przypisania danej kwoty środków do depozytu prosumenckiego niewykorzystane przez prosumenta środki umarza się.

„Ci, którzy przejdą na rozliczenia bardziej rynkowe, rozliczenia godzinowe otrzymają od nas bonus – zamiast dotychczasowych 20 proc. otrzymają 30 proc. zwrotu niewykorzystanych przez prosumenta środków za wprowadzoną do sieci energię elektryczną” – podkreśliła Ministra Klimatu Paulina Hennig-Kloska.

Doliczenie podatku VAT do ceny oddawanej energii

Ministra zwróciła także uwagę na drugą ważną zmianę. A mianowicie, że projektowane przepisy przewidują doliczenie podatku VAT do ceny energii, którą prosumenci oddają do sieci korzystający z net-billingu, czyli wszyscy, którzy zainstalowali fotowoltaikę po 1 kwietnia 2022 r. Obecnie oddają oni energię po cenie netto, a za tę pobraną z sieci płacą cenę brutto, z VAT. W ten sposób, jak wylicza Paulina Hennig-Kloska „Cena po przyjęciu ustawy za wprowadzoną energię elektryczną do sieci, którą otrzyma prosument będzie mniej więcej o 1/4 wyższa. Depozyt zgromadzony przez prosumenta odprowadzony do sieci będziemy przeliczać o wskaźnik 1,23 (23 proc. VAT – PAP), by wyrównać tę niesprawiedliwość, która funkcjonowała w systemie”.

Od kiedy nowe przepisy

Początkowo planowano, że nowe przepisy wejdą w życie do 1 lipca 2024 roku, jednak w praktyce można się ich spodziewać po wakacjach. Zgodnie z informacjami, zmiany mają obowiązywać po 14 dniach od ich ogłoszenia. Ponieważ nowelizacja nie została wprowadzona przed 1 lipca 2024 roku, ministra klimatu Paulina Hennig-Kloska poinformowała 11 lipca 2024 roku na konferencji prasowej, że zakończono proces konsultacji tego projektu. Dodała, że projekt cieszył się dużym zainteresowaniem zarówno ze strony prosumentów, jak i większych uczestników rynku. „Teraz trafi z powrotem na Komitet Stały Rady Ministrów i wierzę, że w trybie +powakacyjnym+ będziemy pracować nad nią w parlamencie” – stwierdziła Ministra Paulina Hennig-Kloska.

Skrócenie terminów związanych z procedurami dotyczącymi instalacji OZE

Dobrą informacją jest też fakt, że zadbano o skrócenie terminów wydawania decyzji w sprawie instalacji OZE. Ministerstwo Klimatu i Środowiska zaproponowało kilka dodatkowych zmian mających na celu ułatwienie procesów administracyjnych:

1.  Skrócenie Terminów Procedur Instalacji OZE:

Nowelizacja przewiduje skrócenie terminów trwania procedur dla instalacji i projektów dla wybranych źródeł OZE, ze szczególnym uwzględnieniem montowanych na dachach budynków paneli fotowoltaicznych i położonych na tym samym terenie magazynów energii, pomp ciepła, urządzeń i instalacji niezbędnych do przyłączenia do sieci danej instalacji OZE oraz remontu, odbudowy, przebudowy, nadbudowy lub rozbudowy instalacji OZE.

2. Zmiany w Prawie Budowlanym:

Wprowadzenie 30-dniowego terminu na wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę w przypadku montowanych na budynku instalacji odnawialnego źródła energii oraz magazynów energii elektrycznej o pojemności nominalnej większej niż 20 kWh.

Podsumowując

Nowe przepisy oznaczają korzyści oraz wyzwania wynikające z rozliczania energii oraz umożliwiają przejście na rozliczanie energii w oparciu o rynkową godzinową cenę energii elektrycznej (RCE), a co za tym idzie klienci będą mogli uzyskać:

Korzyści:

• zwiększoną opłacalność: możliwość sprzedaży nadwyżek energii po cenach rynkowych może przynieść wyższe dochody dla producentów.
• elastyczność: nowy system daje producentom większą elastyczność w zarządzaniu produkcją i zużyciem energii, umożliwiając optymalizację przychodów.

W związku z tym wzrasta zainteresowanie klientów do rozbudowy swoich instalacji o magazyny energii wyposażone w system EMS (Energy Management System), który pozwala maksymalizować zyski w systemie rozliczeń net-billingu. Dokładnie takie rozwiązania proponujemy w Ennovation Technology.

Wyzwania:

• zmienność cen: ceny rynkowe energii mogą być zmienne, co może wprowadzać pewną niepewność dla producentów, szczególnie w okresach niskich cen.
• zwiększona biurokracja: nowy system może wymagać bardziej skomplikowanej administracji i monitorowania rozliczeń, co może być wyzwaniem dla mniejszych producentów.

Prosumenci powinni zatem monitorować na bieżąco ceny rynkowe i dostosowywać strategię sprzedaży, aby maksymalizować przychody oraz zaktualizować systemy księgowe i rozliczeniowe, aby sprostać nowym wymogom administracyjnym. Warto też śledzić na bieżąco zmiany w przepisach i dostosowywać się do nowych regulacji.

Źródło: Projekt (z 27 maja 2024 r.) ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (nr z wykazu UD 41) – opublikowany 4 czerwca 2024 r.